اوبر استارتاپی با رشدی بی­ نظیر

در ادامه‌ی معرفی استارتاپ‌هایی که کار خود را از فضای کار اشتراکی شروع کرده‌اند به سراغ یکی از مطرح‌ترین‌شان می‌رویم تا با آن بیشتر آشنا شویم و از رشد شگفت انگیزش صحبت می­ کنیم. البته به احتمال زیاد با روند این استارتاپ در نمونه‌های مختلف داخلی آشنایی دارید و از این محصول استفاده کرده‌اید!

 جرقه اولیه اوبر

داستان این استارتاپ از سفر دو دوست آمریکایی در اروپا آغاز می‌شود. زمانی که تراویس کالانیک (Travis Kalanick) و کمپ گرت (Garrett Camp) در پاریس بودند و در نیمه‌های شب نتوانستند برای رسیدن به هتل محل اقامت تاکسی پیدا کنند. گرت برنامه نویس و از بنیان‌گذاران استامبل آپن (StumbleUpon) بود که یک شبکه‌ی اجتماعی و اپلیکیشن محبوب وب‌مسترهاست؛ به خاطر این‌که تاثیر زیادی در بازدید سایت و رنگ سایت در الکسا دارد. تراویس نیز خالق استارتاپ Red Swoosh بود که در سال 2001 آن را ساخت و 6 سال بعد آن را به مبلغ 19 میلیون یورو فروخت تا خود را سرگرم استارتاپ جدیدی کند.

بعد از آن شب، این دو دوست 800 دلار برای استخدام یک راننده شخصی هزینه کردند و قصد داشتند راهی پیدا کنند تا هزینه حمل و نقل مستقیم را کاهش دهند. آن‌ها متوجه این نکته شدند که با تقسیم کرایه بین مردم، می‌توانند هزینه­ها را تا حد زیادی کاهش دهند. همین ایده‌ اولیه تبدیل به بزرگترین تاکسی آنلاین در نیا یعنی Uber شد!

در ضمن اوبر در ایران فعال نیست اما احتمالا تجربه‌ی استفاده از اسنپ و تپسی را داشتید و متوجه شدید که این ایده موجب چه تحولی در صنعت حمل و نقل درون شهری شد.

 شروع فعالیت رسمی اوبر

در نهایت گرت و تراویس در سال 2009 با همکاری هم، کار را از فضای کار اشتراکی The Yard در نیویورک آغاز کردند. این دو خیلی سریع به اهمیت فضای کار اشتراکی پی بردند و علاقمند بودند تا از مزایای فضای کار اشتراکی استفاده مناسب کند؛ طوری که حتی بعد از جابه‌جایی به سانفرانسیسکو، یعنی زمانی که این استارتاپ ۸ نفر نیروی زبده را استخدام کرده بود نیز به سمت فضای کار اشتراکی قدم برداشتند و در کوورکی به نام RocketSpace  مستقر شدند.

سال بعد، در فوریه 2010 اولین کارمند خود را استخدام کردند و در می 2011 بعد از ساختن اپلیکیشن، رسما اوبر کارش را شروع کرد. نکته‌ی جالب این که تیم اولیه این شرکت، شامل یک فیزیکدان هسته‌ای، یک متخصص مغز و اعصاب محاسباتی و یک متخصص ماشین لرنینگ بود که در هسته مرکزی اوبر و روی پیش بینی تقاضا کار می‌کردند.

راستی اسم اوبر هم از کلمه آلمانی Uber (در انگلیسی Above) به معنی “بالاتر از بقیه” گرفته شده، که گرت و تراویس این را اصل اساسی برای شرکت نوپای خود می‌دانستند.

جذب سرمایه اوبر

اکتبر 2010، شرکت اولین بودجه اصلی خود را به مبلغ 1.25 میلیون دلار دریافت کرد. از همان اول با نوآوری‌ای که اوبر داشت در فهرست خیلی از سرمایه گذاران بود. اوایل سال 2011، این شرکت 11 میلیون دلار در راند اول به رهبری Benchmark Capital جذب کرد و به نیویورک، سیاتل، بوستون، شیکاگو، واشنگتن دی سی و حتی پاریس رفت. آخر همان سال هم گرت اعلام کرد که اوبر 37 میلیون دلار در راند دوم جذب سرمایه از طریق Menlo Ventures ،Jeff Bezos و Goldman Sachs جذب کرده است.

سال بعد، اوبر به عنوان ارزشمندترین استارتاپ جهان شناخته شد و به ارزشی بالغ بر 51 میلیارد دلار رسید! سال  2016 بود که 3.5 میلیارد دلار هم از صندوق ثروت عربستان سعودی جذب کردند. در ضمن به غیر از دوره‌ی همه­ گیری کرونا که اوبر هم ناچار به اخراج 15 درصد کارمندانش (حدود 4000 نفر ) و بستن 45 تا از دفاتر خود شد و ضرر 6 میلیارد دلاری را در سال 2020 تحمل کرد، از ابتدا تا به امروز مدام در حال پیشرفت و افزایش خدمات بوده‌ است.

ورود اوبر به سایر حوزه ها

آن‌ها 2 سال بعد از راه­اندازی اپلیکیشن، توسط USA Today به عنوان شرکت فناوری منتخب سال انتخاب شدند و سال بعد (2014) نیز خدمات تحویل غذا را به امکانات خود اضافه کردند و سپس شراکت با DiDi را در چین شروع کردند و کریم را در امارات خریدند  تا به بازار این کشورها ورود کنند. در همان سال اوبر خدمات حمل و نقل با موتور را نیز به سرویس‌های خود اضافه کرد و در قدم بعدی با همکاری Lime (شرکت اسکوترسازی) و اوبر، کاربران می‌توانستند دوچرخه برقی و اسکوتر هم اجاره کنند.

سال بعد اوبر پایگاه‌های خود را در سایر نقاط آسیا و آفریقا به عنوان مقاصد جا مانده تاسیس کرد و اکنون در حدود 200 کشور در حال خدمات دهی است. در سال 2019 ، اوبر با همکاری HeliFlight در ادامه‌ی میسر رشد و خلاقیت‌، خدمات تاکسی هلی‌کوپتر را بین منهتن و فرودگاه بین المللی جان اف کندی ارائه داد. پروازهای 8 دقیقه‌ای بالگرد با قیمت تقریبی 200 دلار برای هر مسافر!

2017، سالی پر از چالش برای اوبر

سال 2017 برای اوبر سالی پر از چالش و سختی بود. اولین مشکل زمانی شروع شد که یک خانم مهندس که کارمند سابق اوبر بود، با انتشار محتوایی در شبکه ­های اجتماعی شرکت را به فرهنگ جنسیت ­زده متهم کرد. او ادعا کرده بود که فرهنگ سازمانی اوبر برای اکثر مردم بسیار خصمانه، جنسیت ­زده و کاملاً اهانت آورست. این محتوا به سرعت در شبکه‌های اجتماعی وایرال شده و در ماه­ های بعد بسیاری از کارمندان رده بالا به دلایل مرتبط به همین ادعاها اخراج شدند یا استعفا دادند. در ادامه هیئت مدیره هم خواستار یک تحقیق گسترده داخلی شد و در ماه‌های بعدی، نامه‌هایی به مطبوعات ارسال می‌شد که تأیید می‌کرد تراویس هم نگرش‌های جنسی بالا به پایین دارد.

در همین احوال و روزها بود که ویدئوی درگیری تراویس با یک راننده‌ی اوبر در مورد کاهش نرخ کرایه هم پخش شد و اوضاع را بدتر از قبل کرد. همزمان، Google و Waymo هم ادعا کردند که یکی از کارمندهای سابق­ اوبر اسرار آن‌ها را در رابطه با الگوریتم مسیریابی دزدیده و از آن‌ها شکایت کردند! در کنار تمام این مسائل، نیویورک تایمز فاش کرد، اوبر از ویژگی‌ای در اپلیکیشن استفاده می‌کند که مسافران را حتی بعد از پایان سفر ردیابی کند، که منجر به تحقیقات گسترده جنایی علیه‌ آن‌ها شد.

ورود مدیر عامل ایرانی به اوبر و پایان چالش ها

در 21 ژوئن 2017، تراویس پس از شورش سهامداران ناچار به استعفا شد و بعد از حدود دو ماه، دارا خسروشاهی (مدیرعامل وقت Expedia) جایگزین وی شد. خسروشاهی توانست اوبر را از حاشیه‌هایی که به وجود آمده بود دور کند و در ادامه، سیاست جنجالی ردیابی مکان مسافران بعد از پایان سفر را اصلاح و مدیریت کرد.

در حال حاضر، اوبر به عنوان غول این صنعت، خدمات مختلفی در زمینه‌های ارسال غذا، ارسال دارو و ارائه خدمات پزشکی، خدمات کاریابی، انواع خریدهای اینترنتی و … ارائه می‌کند و منتظریم ببینیم در ادامه‌ مسیر رشد خود قرار است به کجاها برسد! البته ناگفته نماند که اوبر، چالش‌های فراوانی در زمینه‌ی ماشین‌های بدون راننده، صنف تاکسیرانی، مالیات راننده‌ها، رقابت نزدیک با رقیبش Lyft که در سال 2014 شروع به کار کرد، الگوریتم قیمت گذاری (مخصصا در مواقعی مانند طوفان‌های نیویورک یا شب عید) و حتی نامگذاری داشته است و اکنون به این رتبه رسیده است.

اوبر از شرکت‌هاییست که در دنیا با دقت رصد می‌شود و به عنوان شرکتی که زمانی ارزشمندترین استارتاپ جهان بوده و باعث به هم ریختن صنعت حمل و نقل مدرن شده، در تاریخ ثبت شده است. اگرچه کرونا هم چالش سنگینی برای سودآوری‌ آن‌ها به وجود آورده است اما سرمایه گذاری‌های استراتژیک این شرکت در قسمت تحویل مواد غذایی (Uber Eats) و خدمات دیگر آن‌ها به غیر از حمل و نقل، کماکان آن‌ها را سودده نگه داشته است.